Wyrazy z liter – 8 ciekawostek o innych wersjach językowych Scrabble

Wyrazy z liter czyli Scrabble (określane również prawidłowo jako Skrable) różni się od wersji anglojęzycznej przede wszystkim obecnością znaków diakrytycznych (czyli ą, ę, ó, ć, ł, ń, ś, ż, ź). Ta sama pozostaje wielkość planszy, podobnie są też punktowane samogłoski czy takie spółgłoski jak r, n, s, b czy g. Niektóre z wersji narodowych są jednak tak odmienne od oryginału, że moglibyśmy nawet nie zauważyć, że to Scrabble, a nie jakaś regionalna gra słowna. Przedstawiamy Wam 10 ciekawostek o obcojęzycznych wersjach Scrabble!

1. Wyrazy z liter po baskijsku – gra się tylko 21 literami

W wersji baskijskiej brakuje liter C, Q, V, W i Y. Znaleźć tam za to można poza 21 pojedynczymi literami również niespotykane w żadnej innej wersji dwuznaki RR, TS, TX i TZ. Nietypowy w tym języku jest również rozkład liter – płytek z literą I jest dziewięć (co jeszcze mieści się w normie), tych z literą E dwanaście, a tych z A aż czternaście.

2. Na Litwie również używa się ą i ę

W wersji litewskiej gra się aż 104 płytkami. Na jednej z nich znajduję się literka ą, na innej zaś ę. Pierwsza jest warta jeden punkt, druga dwa. Poza tym w słownikach obu języków znajduje się kilka tak samo brzmiących słów, nie będących jedynie zapożyczeniami z języka angielskiego. Partyjka Scrabble z Litwinami? Nie byliśmy bez szans!

3. Chcecie poczuć się jak prawdziwi hipsterzy? Układaj wyrazy z liter po łacinie!

Oczywiście nie tylko hipsterzy muszą interesować się łacińskim Scrabble i układać wyrazy z liter w tym języku. Chociaż to język martwy, wciąż jest używany w medycynie czy biologii, jego znajomość może więc być naprawdę przydatna. A nauczyć łaciny można się również dzięki grze w Scrabble – Anagramator by się przydał. Warto jednak wiedzieć, że w tej wersji językowej nie ma liter K, Y i Z. I pełni natomiast zarówno funkcję siebie samej jak i J, a V – V i U.

4. Aaa, czyli najlepsza definicja Scrabble po malajsku

Wersja malajska na pozór nie różni za bardzo od innych. Rozgrywka odbywa się na planszy tej samej wielkości, mydła (czyli puste płytki) znajdziecie w nich dwa, najwyżej punktowane są F i Z, a najmniej większość samogłosek i kilka najpopularniejszych spółgłosek. W grze brakuje liter Q, V i X, tak samo jak w języku polskim. Jest jednak jeden szczegół, który sprawia, że ta wersja znacząco różni się od innych – płytek z literką A jest aż 19! Aż chciałoby się powiedzieć – aaaaaale dużo!

5. W niemieckiej wersji nie znajdziecie Scharfe-S

Chociaż większość z nas kojarzy niemiecki z umlautami i ß, litery tej nie znajdziecie w wersji gry używanej po zachodniej stronie Odry. A wszystko dlatego, że jeszcze niedawno nie istniała ona w Unikodzie (czyli komputerowej bazie znaków), nie jest również w ogóle używana w niemieckojęzycznych Szwajcarii i Liechtensteinie. Obecnie w grze znajdziecie 102 płytki, przed rokiem 1990 było ich jednak aż 119.

6. Wyrazy z liter w MegaScrabble po ormiańsku

Konkurs na najbardziej oryginalną regionalną wersję bezkonkurencyjnie wygrywa jednak Armenia. W nieoficjalnej edycji znajdziemy bowiem aż 146 płytek! Wśród nich trafić można na aż 3 mydła i 38 różnych liter. Jakby tego mało, większe jest również pole do gry – zamiast standardowych 15×15 ma ono wielkość aż 17×17 pól. Oznacza to, że w sumie zamiast 225 jest ich aż 289! Ciekawe czy Alfred Mosher Butts, twórca Scrabble czy Literaki, przewidział, że jego gra może ewoluować w tym kierunku. Jeżeli tak to czapki z głów, ja byłem zdziwiony nawet, kiedy czytałem o tym w roku 2020.

7. Na Węgrzech nie użyjecie DZS

Chociaż często kojarzymy Węgry z trudnymi do wymówienia bez wcześniejszej nauki tego języka zbitkami spółgłosek, nie znajdziemy ich w madziarskiej wersji Scrabble zbyt wiele. To zaledwie pięć płytek. Dwie z dwuznakiem GY oraz po jednej NY, CS, LY i ZS. Poza tym w języku węgierskim są również używane DZ i DZS. Twórcy tej edycji gry uznali jednak, że pojawiają się w powszechnym użyciu zbyt rzadko, by uwzględniać je w grze. A szkoda, bo wówczas wersja węgierska byłaby jedyną, w której znalazłby się trójznak.

8. W wersji afrikanerskiej nie ma litery C

Chociaż C to jedna z najpopularniejszych liter w językach europejskich, brakuje jej w wersji afrykanerskiej. Nie ma tam również Q, X i Z, znalazło się natomiast miejsce dla V. Najwyżej punktowaną z obecnych w grze liter jest J, za które można zgarnąć aż 10 punktów. Mydłem (które, podobnie jak w wersji polskiej i angielskiej można znaleźć na dwóch płytkach) można zastąpić litery X i Z, nie można zaś C ani Q.

Jak widać, granie w Scrabble to nie tylko świetna rozrywka, ale też całkiem ciekawe studium poszczególnych języków. Wyrazy z liter w różnych językach bywają zaskakujące. Przykłady, które przedstawiłem to tylko kilka wyrazistych ciekawostek. Gra przetłumaczona na niemal każdy język świat zawsze wygląda trochę inaczej. Często nawet w obrębie jednego języka istnieje kilka znacznie różniącej się od siebie wersji. A czasami są one tworzone nawet dla poszczególnych dialektów. Wiecie, że istnieje również edycja esperanto? Chociaż to język sztuczny, doczekał się swojej wersji Scrabble. Kto wie, może kiedyś powstanie również edycja slangowa, uwzględniająca chociażby reguły języka, jakim posługują się internauci? Jasne, brzmi dziwnie, ale do niezwykłości chociażby wersji ormiańskiej wciąż wiele by jej brakowało!